De meicirculaire geeft de vertaling van de Voorjaarsnota van de rijksoverheid. De circulaire bevat informatie over de invoering per 1 januari 2023 van de nieuwe verdeling van het gemeentefonds en de actualisatie van het accres op basis van de Voorjaarsnota 2022. Onze LIAS PAUW klanten ontvangen na het uitkomen van een circulaire altijd direct een nieuwsbrief. Hieronder een samenvatting van de uitkomsten afkomstig uit onze nieuwsbrief.
Nieuw verdeelstelsel per 1 januari 2023
Hoofddoel voor een nieuw verdeelstelsel was om dat eenvoudig en uitlegbaar te maken en dat beter aansluit bij de noodzakelijke kosten die gemeenten maken (dat was vooral nodig in het sociaal domein). De indeling van de clusters is logischer en globaler gemaakt en het aantal maatstaven is gehalveerd.
In de meicirculaire 2022 is het verdeelmodel geactualiseerd naar de stand van 1 januari 2023.
De actualisatie betreft de volgende onderdelen:
- De standen van de gebruikte verdeelmaatstaven zijn geactualiseerd.
- Alle budgetontwikkelingen die in de periode 2020 tot en met 2022 hebben plaatsgevonden zijn volgens de nieuwe verdeling verwerkt, ook de mutaties uit de meicirculaire 2022 die betrekking hebben op het uitkeringsjaar 2022.
- Een actuelere gemeentelijke indeling (2022).
Ingroeipad
Het ingroeipad, waarmee de gemeenten naar de nieuwe verdeling ingroeien, wordt beperkt tot 3 jaar.
Het maximale positieve of negatieve effect is in 2023 € 7,50 per inwoner en in 2024 en 2025 € 15 per inwoner. Het maximale positieve of negatieveeffect in 2025 bedraagt hierdoor € 37,50 per inwoner.
Voor gemeenten met een beperkte financiële draagkracht en een lage economische status en voor krimpgemeenten geldt tot en met 2025 een aangepast ingroeipad. Het maximale effect is in 2023 -€ 5,00 per inwoner, in 2024 -€ 7,50 en in 2025 -€ 10, totaal maximaal dus -€ 22,50, Hiervoor moeten deze gemeenten in 2020 wel voldoen aan de criteria.
Verevening belastingcapaciteit OZB
Het onderzoek naar de Overige Eigen Middelen is nog niet afgerond. In verband hiermee is besloten het vereveningspercentage van de OZB te handhaven op de huidige 70% voor niet-woningen en 80% voor woningen in plaats van een ophoging naar 90%.
Herverdeeleffect
Tot de verwerking in de circulaire van het gemeentefonds zijn de maatstafgegevens en de omvang van de clusters, waaruit de verdeling is opgebouwd, geactualiseerd. De fondsbeheerders hebben ook de taakmutaties, die in de periode 2019-2022 hebben plaatsgevonden, verwerkt. Dat kan leiden tot verschuiving in de herverdeeleffecten. In de meicirculaire 2022 zijn de herverdeeleffecten definitief vastgesteld. Op de definitieve stand van de herverdeeleffecten is het ingroeipad gebaseerd.
PAUW dashboard herverdeeleffect
In ons PAUW dashboard zullen we ook de laatste publicatie van de herverdeeleffecten verwerken. Je vindt hierin in één oogopslag de belangrijkste herverdeeleffecten van de herijking gemeentefonds op basis van de publicaties in juli en december 2021 voor het jaar 2017, augustus en december 2021 voor het jaar 2019 en mei 2022 voor het jaar 2022. In het dashboard kan je de herverdeeleffecten zien per domein, cluster of maatstaven en vergelijken met andere gemeenten. Inmiddels hebben 75 gemeenten gekozen voor een abonnement.
Wil je ook een abonnement nemen? Dat kan door het aanvraagformulier PAUW Dashboard in te vullen.
Accressen
Via de normeringsystematiek ‘samen trap op en samen de trap af’ wordt de algemene uitkering van het gemeentefonds geïndexeerd, ook wel het accres genoemd.
In de meicirculaire 2022 zijn de accressen vanaf 2022 bijgewerkt. Voor alle jaren vanaf 2022 is sprake van een opwaartse bijstelling van het accres. De accressen zijn hoger dan aangekondigd in de voorgaande circulaires en ook hoger dan aangekondigd in de startnota van het kabinet. De bedragen hebben tot en met 2025 een structurele doorwerking. Vanaf 2026 wordt de normeringsmethodiek aangepast.
Opschalingskorting
De opschalingskorting wordt door gemeenten als zeer oneerlijk ervaren omdat het principe van herindelen van bovenaf opgelegd is. De opschalingskorting heeft de gemeenten in de jaren 2015 t/m 2021 cumulatief al € 1,5 miljard gekost en daarnaast € 150 miljoen als gemist accres over de opschalingskorting. De oploop van de opschalingskorting is geschrapt voor de duur van de kabinetsperiode. Het betreft een reeks die oploopt van € 400 miljoen in 2023 naar € 675 miljoen in 2025. Echter de reeks eindigt in een korting van € 975 miljoen cumulatief in 2026, zoals voorzien.
BTW-Compensatie Fonds (BCF)
Het BCF-plafond bedraagt € 3,6 miljard voor gemeenten in 2022. Als de gezamenlijke declaraties onder het plafond blijven wordt het verschil in het gemeentefonds gestort. Bij overschrijding van het plafond volgt een uitname. Het plafond muteert jaarlijks met het accrespercentage.
Sociaal domein
De omvangrijkste taakmutatie in de circulaire: de definitieve verdeling van € 1.445 miljoen voor het jaar 2023 ter compensatie van de tekorten in de jeugdzorg. Het kabinet gaat de komende tijd met gemeenten en andere relevante partijen verder in gesprek over de Hervormingsagenda Jeugd, die moet bestaan uit een combinatie van een set van kostenbesparende maatregelen en een financieel kader waarmee een structureel houdbaarder jeugdstelsel wordt gerealiseerd. Bij het afsluiten van de Hervormingsagenda zal het kabinet ook besluiten over de extra middelen voor 2024 en verder die aan gemeenten beschikbaar gesteld worden. Het advies van de Arbitragecommissie c.q. de Commissie van Wijzen vormt het uitgangspunt.
Decentralisatie- en integratie-uitkeringen
In de meicirculaire zijn zes nieuwe decentralisatie-uitkeringen opgenomen en verschillende mutaties in drieëntwintig bestaande integratie- en decentralisatie-uitkeringen (IU’s en DU’s).
Taakmutaties
In de meicirculaire 2022 zijn 14 taakmutaties opgenomen, waarvan vijf onderdeel uitmaken van de overheveling vanaf 2023 naar de algemene uitkering vanuit de integratie-uitkeringen.
Aanpalende diensten rond PAUW
We bieden rond onze PAUW applicatie verschillende diensten aan die jou misschien minder bekend zijn. Het betreffen de volgende:
- Full-service, waarbij we jou ontzorgen door de circulaire te verwerken in PAUW. We maken een rapportage voor MT en B&W en zorgen dat de mutaties in het gemeentefonds volledig laten aansluiten op jouw P&C-cyclus;
- Second opinion, waarbij we met jou meekijken of de circulaire juist verwerkt is.
- Training gemeentefonds en PAUW, waarbij zorgen dat de kennis over het gemeentefonds geborgd is in jouw gemeente. De training heeft het karakter van een workshop en leert jou de gemeentefondscirculaire te lezen. We kunnen ingaan op de specifieke situatie in jouw gemeente en de werking van PAUW.
Kennisportaal LIAS Info
Lias Info is een berichtenservice over het vakgebied financiële verhouding. Gemeentefonds en BUIG-uitkering samen bedragen ± € 38 miljard, en daarnaast nog diverse specifieke uitkeringen. Het gaat om ongeveer 65% van de gemeentelijke inkomsten. De ontwikkelingen volgen elkaar in rap tempo op. Bijna dagelijks verschijnen er nieuwtjes en rapporten. Op internet is een hoop te vinden, maar het kost veel tijd en moeite op zoek te gaan naar de juiste informatie. LIAS Info verzamelt met vakkundige redacteuren alles, en brengt dit op een gebruiksvriendelijke manier tot. Het kennisportaal is te bekijken via onze website of via de app op de eigen smartphone,en 24/7 bereikbaar. Een redactieraad met landelijke kopstukken levert hoogwaardige en zeer actuele artikelen, vaak voorzien van een duiding. Je kunt reageren op de artikelen en vragen stellen aan de redacteuren.
